oorlogswinter(boek)
Oorlogswinter is een in 1972 verschenen boek van de Nederlandse schrijver Jan Terlouw. Het verhaal gaat over de 15-jarige Michiel die in het fictieve Noord-Veluwse dorp De Vlank woont. Hij maakt de laatste winter van de Tweede Wereldoorlog mee, hij raakt gaandeweg betrokken bij illegale activiteiten en zal een enorme verantwoordelijkheid moeten dragen. Het boek kreeg in 1973 de Gouden Griffel en in 1974 verscheen het in de Honour List van de Hans Christian Andersen Award.
.
Auteur:Jan Terlouw
Kaftontwerper:Jan Wesseling
Illustrator:Jan Wesseling
Land:NederlandTaal:Nederlands
Onderwerp:Oorlog
Genre:Fictie
Uitgever:Lemniscaat
Uitgegeven:1972
Pagina's:164
ISBN:9789060691182
Kaftontwerper:Jan Wesseling
Illustrator:Jan Wesseling
Land:NederlandTaal:Nederlands
Onderwerp:Oorlog
Genre:Fictie
Uitgever:Lemniscaat
Uitgegeven:1972
Pagina's:164
ISBN:9789060691182
het verhaal
Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details van de plot en/of de afloop van het verhaal.
1944 op 1945. Michiel van Beusekom, een jongen van 15 jaar, helpt zijn moeder met het verzorgen van "trekkers" die bij hen komen rusten. Deze personen zijn afkomstig uit het hongerlijdende westen en zijn op zoek naar voedsel in het landelijke noordoosten. Naar school kan Michiel al lang niet meer omdat die in Zwolle staat en de tocht te gevaarlijk is wegens de geallieerde luchtaanvallen op voertuigen en treinen en zijn fiets heeft een houten band (want er zijn geen luchtbanden meer te krijgen).
Michiels buurjongen, Dirk, vertrouwt hem toe dat hij in samenwerking met een aantal anderen een distributiekantoor gaat overvallen. Als hij gevangen wordt moet Michiel een brief naar een zekere Bertus van Gelder ("Bertus Hardhorend") brengen. De zaak loopt goed mis, zowel Dirk als Bertus worden gearresteerd. Michiel leest de brief zelf en ontdekt dat Dirk een gewonde Engelse piloot verbergt in een schuilplaats in het bos. De brief is een verzoek aan Bertus om de piloot te verzorgen, maar aangezien Bertus gearresteerd is besluit Michiel deze taak zelf op zich te nemen.
Michiel verzorgt Jack, zoals de piloot heet. Michiel betrekt zijn zus Erica bij de verzorging van Jack omdat zij een EHBO-cursus heeft gevolgd, waarop Erica en Jack verliefd op elkaar worden. Jack leert gaandeweg zelfs bijna goed Nederlands spreken.
De Duitsers vinden later een dode soldaat en schieten uit wraak vijf gijzelaars neer. Een van deze gijzelaars is Michiels vader. Dit komt de Duitsers namelijk goed uit, want dan kunnen ze een NSB'er als burgemeester aanstellen. Michiel raakt dieper betrokken bij de illegaliteit als hij twee joden de IJssel overzet met behulp van het paard en wagen van een barones. De Duitsers proberen later alsnog de barones te arresteren, maar deze verzet zich tot de dood. Ook de veerman, Van Dijk, wordt gearresteerd.
Michiel raakt achterdochtig: er moet een verrader zijn. Schafter is de eerste verdachte, hij is een gluiperd die met de Duitsers rondhangt en door iedereen gemeden wordt. Bovendien is Schafter lid van de NSB. Michiel overlegt met de enige persoon die hij echt vertrouwt: oom Ben. Oom Ben is niet alleen een goede vriend van de familie, maar zit ook al jaren in het verzet. Oom Ben verzint een plan en Michiel tracht Schafter in de val te lokken. Die trapt daar niet in.
Dirk ontsnapt uiteindelijk, maar is in concentratiekamp Amersfoort gemarteld en is ernstig gewond geraakt aan zijn voeten. Desondanks is hij van Garderen, waar hij uit een trein is gesprongen, terug komen lopen naar De Vlank. Om ook hem van voedsel te kunnen voorzien, vraagt Michiel zijn buurvrouw, Dirks moeder dus, om elke week een voedselpakket klaar te maken voor haar zoon. Dirk blijft dan ondergedoken in dezelfde ruimte als Jack.
Als deze laatste redelijk genezen is en het bovendien net lente wordt, wil hij graag terug naar zijn luchtmachtbasis om weer mee te vechten. Om dit voor elkaar te krijgen, verzint Michiel een plan om Jack met behulp van oom Ben weg te smokkelen. Hij neemt oom Ben apart en vertelt hem het hele verhaal.
Op het moment dat oom Ben Jack met Erica's hulp ophaalt in het hol waar Jack ondergedoken heeft gezeten, krijgt Michiel ineens een ingeving en realiseert zich dat de verrader niet Schafter, maar oom Ben is. Alle gevoelige informatie die Michiel aan Ben had toevertrouwd in de veronderstelling dat die voor 100% te vertrouwen was, had Ben aan de Duitsers doorgebriefd. Zo had Michiel bijvoorbeeld verteld dat hij twee joden over de IJssel had gezet, waarop Ben alsnog de Duitsers had verwittigd zodat ze de barones en de veerman gingen arresteren. Ook de arrestatie van Dirk en Bertus waren Bens werk: hij had namelijk Michiel gehoord toen Dirk hem in vertrouwen nam, terwijl hij, nieuwe, de door hem opgestookte 'wanhoopshoutjes', in de tuin aan het hakken was. Zijn motief was niet geld maar overtuiging: Ben blijkt een fanatiek nationaal-socialist te zijn. Hij had zelfs afgesproken Jack persoonlijk naar de Duitse commandant te brengen. Ben wordt gevangengenomen, ontsnapt, maar sterft tijdens deze poging door een Britse luchtaanval op een munitiewagen, die ontploft. Na de oorlog komt Michiel erachter dat nota bene Schafter een verzetsheld was: hij verborg joodse onderduikers. Zijn pro-Duitse houding had hij aangenomen toen hij merkte dat de Duitsers hem begonnen te verdenken. Die was dan ook geheel gespeeld.
Het verschil tussen 'goed' en 'fout' blijkt een stuk vager te zijn dan gedacht. De verzetshelden Dries Grotendorst en zijn eigen 'oom' Ben blijken respectievelijk een zwarthandelaar en een verrader. De ware verzetshelden zijn een NSB'er, een bescheiden schoolmeester, en niet te vergeten hijzelf en zijn zus.
1944 op 1945. Michiel van Beusekom, een jongen van 15 jaar, helpt zijn moeder met het verzorgen van "trekkers" die bij hen komen rusten. Deze personen zijn afkomstig uit het hongerlijdende westen en zijn op zoek naar voedsel in het landelijke noordoosten. Naar school kan Michiel al lang niet meer omdat die in Zwolle staat en de tocht te gevaarlijk is wegens de geallieerde luchtaanvallen op voertuigen en treinen en zijn fiets heeft een houten band (want er zijn geen luchtbanden meer te krijgen).
Michiels buurjongen, Dirk, vertrouwt hem toe dat hij in samenwerking met een aantal anderen een distributiekantoor gaat overvallen. Als hij gevangen wordt moet Michiel een brief naar een zekere Bertus van Gelder ("Bertus Hardhorend") brengen. De zaak loopt goed mis, zowel Dirk als Bertus worden gearresteerd. Michiel leest de brief zelf en ontdekt dat Dirk een gewonde Engelse piloot verbergt in een schuilplaats in het bos. De brief is een verzoek aan Bertus om de piloot te verzorgen, maar aangezien Bertus gearresteerd is besluit Michiel deze taak zelf op zich te nemen.
Michiel verzorgt Jack, zoals de piloot heet. Michiel betrekt zijn zus Erica bij de verzorging van Jack omdat zij een EHBO-cursus heeft gevolgd, waarop Erica en Jack verliefd op elkaar worden. Jack leert gaandeweg zelfs bijna goed Nederlands spreken.
De Duitsers vinden later een dode soldaat en schieten uit wraak vijf gijzelaars neer. Een van deze gijzelaars is Michiels vader. Dit komt de Duitsers namelijk goed uit, want dan kunnen ze een NSB'er als burgemeester aanstellen. Michiel raakt dieper betrokken bij de illegaliteit als hij twee joden de IJssel overzet met behulp van het paard en wagen van een barones. De Duitsers proberen later alsnog de barones te arresteren, maar deze verzet zich tot de dood. Ook de veerman, Van Dijk, wordt gearresteerd.
Michiel raakt achterdochtig: er moet een verrader zijn. Schafter is de eerste verdachte, hij is een gluiperd die met de Duitsers rondhangt en door iedereen gemeden wordt. Bovendien is Schafter lid van de NSB. Michiel overlegt met de enige persoon die hij echt vertrouwt: oom Ben. Oom Ben is niet alleen een goede vriend van de familie, maar zit ook al jaren in het verzet. Oom Ben verzint een plan en Michiel tracht Schafter in de val te lokken. Die trapt daar niet in.
Dirk ontsnapt uiteindelijk, maar is in concentratiekamp Amersfoort gemarteld en is ernstig gewond geraakt aan zijn voeten. Desondanks is hij van Garderen, waar hij uit een trein is gesprongen, terug komen lopen naar De Vlank. Om ook hem van voedsel te kunnen voorzien, vraagt Michiel zijn buurvrouw, Dirks moeder dus, om elke week een voedselpakket klaar te maken voor haar zoon. Dirk blijft dan ondergedoken in dezelfde ruimte als Jack.
Als deze laatste redelijk genezen is en het bovendien net lente wordt, wil hij graag terug naar zijn luchtmachtbasis om weer mee te vechten. Om dit voor elkaar te krijgen, verzint Michiel een plan om Jack met behulp van oom Ben weg te smokkelen. Hij neemt oom Ben apart en vertelt hem het hele verhaal.
Op het moment dat oom Ben Jack met Erica's hulp ophaalt in het hol waar Jack ondergedoken heeft gezeten, krijgt Michiel ineens een ingeving en realiseert zich dat de verrader niet Schafter, maar oom Ben is. Alle gevoelige informatie die Michiel aan Ben had toevertrouwd in de veronderstelling dat die voor 100% te vertrouwen was, had Ben aan de Duitsers doorgebriefd. Zo had Michiel bijvoorbeeld verteld dat hij twee joden over de IJssel had gezet, waarop Ben alsnog de Duitsers had verwittigd zodat ze de barones en de veerman gingen arresteren. Ook de arrestatie van Dirk en Bertus waren Bens werk: hij had namelijk Michiel gehoord toen Dirk hem in vertrouwen nam, terwijl hij, nieuwe, de door hem opgestookte 'wanhoopshoutjes', in de tuin aan het hakken was. Zijn motief was niet geld maar overtuiging: Ben blijkt een fanatiek nationaal-socialist te zijn. Hij had zelfs afgesproken Jack persoonlijk naar de Duitse commandant te brengen. Ben wordt gevangengenomen, ontsnapt, maar sterft tijdens deze poging door een Britse luchtaanval op een munitiewagen, die ontploft. Na de oorlog komt Michiel erachter dat nota bene Schafter een verzetsheld was: hij verborg joodse onderduikers. Zijn pro-Duitse houding had hij aangenomen toen hij merkte dat de Duitsers hem begonnen te verdenken. Die was dan ook geheel gespeeld.
Het verschil tussen 'goed' en 'fout' blijkt een stuk vager te zijn dan gedacht. De verzetshelden Dries Grotendorst en zijn eigen 'oom' Ben blijken respectievelijk een zwarthandelaar en een verrader. De ware verzetshelden zijn een NSB'er, een bescheiden schoolmeester, en niet te vergeten hijzelf en zijn zus.
televisie en film
Televisie en filmDe VARA begon in september 1975 met de vertoning van de televisieserie Oorlogswinter, gebaseerd op het gelijknamige boek van Terlouw. Aart Staartjes regisseerde deze serie en het werd niet alleen een succes bij de jeugd, maar ook bij volwassenen. In 2006 verscheen de televisieserie op dvd. De acteurs waren onder meer: Paul Röttger, Leontien Ceulemans, Lies Franken, Ton Lensink en Sacco van der Made.
Sinds 27 november 2008 draaide Oorlogswinter, een verfilming door Martin Koolhoven, in de bioscopen. De film was succesvol in België en Nederland en heeft ruim 1.500.000 bezoekers getrokken.
mijn commentaar over het boek: Het is een heel mooi boek, het is gemakkelijk te lezen. Het is echt een mooi verhaal.
Sinds 27 november 2008 draaide Oorlogswinter, een verfilming door Martin Koolhoven, in de bioscopen. De film was succesvol in België en Nederland en heeft ruim 1.500.000 bezoekers getrokken.
mijn commentaar over het boek: Het is een heel mooi boek, het is gemakkelijk te lezen. Het is echt een mooi verhaal.
bron: wikipedia/ Oorlogswinter(boek)